Piyano müziğinde m.d. (mano destra) ve m.s. (mano sinistra) İtalyanca terimleri, sırasıyla “sağ el” ve “sol el” anlamına gelmektedir. Mano destra, işaretlediği kısmın sağ ile; mano sinistra ise işaretlediği kısmın sol el ile çalınacağını gösterir. Bu şekil bölmeler, pasajın tek elle çalınmasının yaratacağı zorluğun önüne geçmek için veya bir elin normalinden farklı bir kalınlık veya incelikte çaldığı durumlarda kullanılabilir.
Yukarıdaki örnekte görüldüğü gibi sağ elle çalınacak olan kısım M.d. ile, sol elle çalınacak kısım M.s. ile işaretlenmiştir. Bu kısaltmalarla gösterimin dışında ayrıca aşağıdaki örnekteki gibi bir gösterim de mümkündür.
Köşeli paranteze benzeyen çizgilerle işaretlenen ara partinin sol elle çalınacağını göstermek için çizgiler aşağıya doğru çekilmiştir. Bu tür gösterimin dışında sadece parmak numaralarının üst üste yazılmasıyla da iki ele bölünen yazılar mevcuttur. Schumann örneğinde de görülebileceği gibi sol elde iki partinin çalınacağını belirten çift parmak numarası vardır. Bazı edisyonlarda çizgiler veya mano destra ve mano sinistra kısaltmaları olmadan sadece parmak numaralarıyla da partilerin ellere bölünmesi belirtilebilmektedir.
Yukarıdaki Bach örneğindeki ilk ölçülerde giren temada, mano destra veya mano sinistra diye bir belirtme yoktur. Ancak yazılan parmak numaralarına bakıldığında bu numaraların sağ el için olmadığı, sol ele uygun olduğu anlaşılır. Burada önceki iki örnekteki işaretlemeler olmadan sadece parmak numaraları ile aslında hangi elin çalacağı gösterilmiştir.
Ahmed Adnan Saygun’un Afacan Kedi adlı eserinin son iki ölçüsünde de iki ele bölünme görülmektedir. Bu bölünme yazım biçimiyle yapılmıştır. Otuzuncu ölçüyü çalarken iki elde de aynı notalar aynı oktavda yer almaktadır. Sol el bir önceki ölçüden hazır geldiği için altta ve biraz tuşların ucuna doğru, sağ el ise üstte ve tuşların ortasında çalacak şekilde tutulmalıdır. Dördüncü vuruşta sağ elin işi bittiğinde sonraki ölçüdeki sol notasına doğru hareket etmelidir. 🙂